Açıklama

İş sözleşmesinin geçerli sebeple feshi bakımından mevzuat hükümleri ve yargı kararlarıyla, şüphe feshi, baskı feshi, değişiklik feshi şeklinde uygulamalar yapılmaktadır. Ayrıca, işverenden ölçülülük/orantılılık, son çare, olumsuz öngörü ilkesi gibi ilkelere göre işlem yapılması beklenmektedir. Bunların yanı sıra, ihtar ve disiplin cezası da uygulamalar bakımından önem arzetmektedir. Kanunun m. 20/I hükmüne göre, “İş sözleşmesi feshedilen işçi, fesih bildiriminde sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli bir sebep olmadığı iddiası ile fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde işe iade talebiyle, İş Mahkemeleri Kanunu hükümleri uyarınca arabulucuya başvurmak zorundadır. Arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılamaması hâlinde, son tutanağın düzenlendiği tarihten itibaren, iki hafta içinde iş mahkemesinde dava açılabilir. Taraflar anlaşırlarsa uyuşmazlık aynı sürede iş mahkemesi yerine özel hakeme de götürülebilir. Arabulucuya başvurmaksızın doğrudan dava açılması sebebiyle davanın usulden reddi hâlinde ret kararı taraflara resen tebliğ edilir. Kesinleşen ret kararının da resen tebliğinden itibaren iki hafta içinde arabulucuya başvurulabilir”. Arabuluculuk tutanağına ilişkin hususlar Kanunun m. 21/VII hükmünde düzenlenmiştir. Kanunun m. 20/I hükmüne göre, “Feshin geçerli bir sebebe dayandığını ispat yükümlülüğü işverene aittir. İşçi, feshin başka bir sebebe dayandığını iddia ettiği takdirde, bu iddiasını ispatla yükümlüdür” (m. 20/II). “Dava ivedilikle sonuçlandırılır. Mahkemece verilen karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde, bölge adliye mahkemesi ivedilikle ve kesin olarak karar verir (m. 20/II). İşe iade davası, tahkim ve yargılama sürecinde meydana gelen olaylar fesih işlemine ilişkin olarak farklı sonuçlar ortaya çıkarmaktadır. İşçinin işe iade davası açması halinde mahkeme veya özel hakem fesih işlemenin geçersizliğine ve işçinin iş(in)e iadesine karar verebileceği gibi, feshin geçerli olduğu yönünde de karar verebilir. Kanunun 21. maddesinde, feshi işleminin mahkemece veya özel hakem tarafından geçersizliğine karar verildiğinde, işçinin iş(in)e iade için işverene başvurmamasının yanı sıra, işçinin iş(in)e iade için başvurusu ve bunun üzerine işverenin işçiyi iş(in)e işe başlatması için davet etmesi ve işçinin işe başlaması veya işçinin iş(in)e başlatılmamasına ilişkin olarak parasal konularda ve diğer hususlarda düzenlemeler yer almaktadır.